1. Giấy chứng nhận tốt nghiệp tiếng Việt vừa được Trường Đại học Quảng Nam trao cho 39 học viên Sê Kông sau 3 tháng nỗ lực học bộ chữ cái, kỹ năng phát âm tiếng Việt, nghiên cứu quan hệ đoàn kết hữu nghị Việt Nam - Lào, phong tục, tập quán, văn hóa…của các địa phương. Đây là một trong những thỏa thuận của Chương trình hợp tác hữu nghị thường niên giữa Sê Kông và Quảng Nam. Có thể nói rằng, những cuộc hội nghị thường niên tổ chức luân phiên giữa hai tỉnh kết nghĩa này đã thắt chặt thêm tình hữu nghị, mở ra cơ hội hợp tác, thúc đẩy đầu tư song phương giữa hai tỉnh có chung 142km biên giới. Quảng Nam đã cụ thể hóa “cam kết” bằng việc mở rộng đào tạo nhân lực về du lịch, giáo dục cho Sê Kông tại các trường đại học, trường nghề tại Quảng Nam… Con số lưu học sinh Sê Kông tại Quảng Nam ngày càng gia tăng. Trong vòng 6 tháng qua, Quảng Nam đã tiếp nhận thêm 25 lưu học sinh sang học tiếng Việt và các chuyên ngành tại các trường đại học, cao đẳng tại Quảng Nam. Hiện tổng số lưu học sinh Sê Kông tại Quảng Nam khoảng 149 người. Ngoài ra, Quảng Nam còn đưa 16 cán bộ chủ chốt của bạn tham gia lớp tiếng Việt giao tiếp căn bản 3 tháng và 20 trưởng, phó phòng sang thụ huấn khóa đào tạo trung cấp lý luận chính trị hệ 6 tháng tại Trường Chính trị Quảng Nam. Hiện cũng đã có 18 sở, ngành, địa phương hai tỉnh hợp tác và kết nghĩa với các huyện của tỉnh Sê Kông. Các cặp thôn bản biên giới hai tỉnh cũng đã kết tình huynh đệ, tạo khá nhiều thuận lợi trong việc đẩy mạnh quan hệ hợp tác trong tương lai.
 |
| Những cuộc gặp gỡ, hội nghị thường niên sẽ tô thắm thêm tình hữu nghị và mở ra cơ hội hợp tác cho cả hai bên. |
Không thiếu những công trình, dự án quan trọng góp phần vào phát triển kinh tế - xã hội Sê Kông đã được Quảng Nam đầu tư xây dựng. Ngoài một thao trường đầu tư 2,4 tỷ đồng đã hoàn thành tại Sê Kông sau thỏa thuận vào năm 2013, Quảng Nam lại tiếp tục đầu tư một bệnh xá cho Bộ Chỉ huy quân sự Sê Kông (5 tỷ đồng), trường mẫu giáo tại Thà Tèng (2,3 tỷ đồng) và Trạm kiểm soát liên hợp Đắc Tà Oóc tại Đắc Chưng (dự kiến 10 tỷ đồng), sẽ được khởi công trong năm 2014.
Quảng Nam đã ủng hộ Sê Kông toàn bộ kinh phí xây dựng công trình Trạm kiểm soát liên hợp tại cửa khẩu Đắc Tà Oóc. Chính quyền Quảng Nam khẳng định hợp tác giữa Quảng Nam và Sê Kông đã ngày càng toàn diện và sâu sắc hơn, nhất là từ năm 2005 trở lại đây. Từ an ninh, chính trị, bảo vệ biên giới, cắm mốc đến kinh tế, giáo dục - đào tạo, y tế, văn hóa… Hoạt động hợp tác hữu nghị giữa các địa phương, đơn vị hai tỉnh ngày càng phát triển mạnh mẽ, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, giữ vững an ninh quốc phòng, giải quyết tốt các vấn đề liên quan đến đường biên giới quốc gia hai tỉnh, đẩy mạnh việc thực hiện dự án tăng dày, tôn tạo hệ thống mốc giới… Tất cả nỗ lực hợp tác này đã tô thắm thêm tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt giữa hai nước Việt - Lào nói chung, Quảng Nam - Sê Kông nói riêng. Tuy nhiên, cả Sê Kông và Quảng Nam cũng đã thừa nhận sự hợp tác quan trọng, thiết thực và hiệu quả này vẫn chưa phong phú, đa dạng và đồng đều trên các lĩnh vực, nhất là việc hợp tác đầu tư, sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp hai tỉnh hạn chế và thiếu sôi động các hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ.
 |
| Giao lưu văn hóa, văn nghệ giữa hai tỉnh Quảng Nam - Sê Kông. Ảnh: T.PHONG |
2. Theo Sở Ngoại vụ Quảng Nam, hiện Quảng Nam và Sê Kông đã hoàn thành công tác cắm mốc trên thực địa, đang hoàn chỉnh các thủ tục hồ sơ pháp lý về các cột mốc để hoàn thành, bàn giao ngay trong đầu tháng 8 này. Sinh khí cửa khẩu Nam Giang - Đắc Tà Oóc mỗi ngày nhộn nhịp hơn, nhưng cửa khẩu phụ Tây Giang - Kà Lừm dù đã được mở thì cơ sở hạ tầng vẫn chưa được đầu tư. Con đường qua hai huyện này chỉ có thể thông vào mùa khô, nên cửa khẩu vẫn khá đìu hiu, vắng vẻ. Thông qua các hội nghị thường niên này, cả hai phía đều nhận thức về cơ hội hợp tác khá sáng sủa một khi tuyến đường nối tỉnh lỵ Sê Kông đến cửa khẩu Đắc Tà Oóc hoàn thành. Nhưng Quảng Nam chưa phải là tỉnh có tiềm lực kinh tế khá. Nguồn lực kinh tế của Quảng Nam còn không đủ để đầu tư phát triển, nên việc thu xếp nguồn kinh phí hỗ trợ cho Sê Kông hàng năm còn ít. Có những doanh nghiệp phải chấp nhận thua lỗ để thực hiện nghĩa tình trọn vẹn giữa hai địa phương. Ngành điện Quảng Nam đã từng cho biết nếu đầu tư thương mại thì không có đối tác nào “dám” bỏ ra hàng chục tỷ đồng để đưa điện từ Thạnh Mỹ lên biên giới xa hàng chục cây số, chỉ bán điện cho vài trăm hộ dân sinh sống rải rác dọc theo quốc lộ 14D và một vài đơn vị ở cửa khẩu. Họ nói không thể vì vốn đầu tư quá lớn, phụ tải quá bé, không có lãi và không có khả năng hoàn vốn mà “từ chối” sứ mệnh chính trị và nhân văn mà hai tỉnh đã dày công vun đắp.
Công cuộc hợp tác và hỗ trợ vẫn tiếp diễn. Chính quyền Quảng Nam đã đề nghị Trung ương nghiên cứu cân đối một phần vốn ODA không hoàn lại cho Lào (20 đến 30 tỷ đồng mỗi năm), giao cho địa phương để có thể chủ động thống nhất với tỉnh kết nghĩa, quyết định đầu tư vào các công trình trọng điểm, tạo điểm nhấn trong quan hệ hai địa phương. Ngoài ra, Quảng Nam cũng đã đề nghị Bộ Tài chính điều chỉnh tăng mức trần chi hỗ trợ hàng tháng cho lưu học sinh Lào để phù hợp với mặt bằng giá sinh hoạt hiện nay và thu hút sinh viên Lào sang học tại các trường đại học, cao đẳng tại Quảng Nam và Việt Nam.
Lịch sử đã từng minh định trong cuộc trường chinh sinh tồn của các bộ tộc, người Giẻ Triêng từ đất Lào đã vượt qua những dãy núi cao, xa xôi để định cư bên những con suối dọc trên sườn đồi Đắc Ốc (Nam Giang) và dân Quảng Nam chọn Sê Kông làm nơi “đất lành chim đậu” hay sự sát cánh bên nhau trong những ngày chiến trận… đã đặt nền móng cho mối tình keo sơn hai tỉnh. Tình nghĩa thiêng liêng này ngày càng sẽ được nâng tầm theo dấu ấn của những cuộc gặp gỡ thường niên.